JE TETENASI NI NINI?

UJUE UGONJWA WA TETENASI (TETANUS).

Tetenasi (tetanus)  ni ugonjwa unaotokea sana maeneo ya AFRICA na kuathiri  idadi kubwa ya watu, na unasababishwa na Bacteria anaejulikana kwa jina la Clostridium tetani anaepatikana  ardhini (kwenye mchanga au udongo), na kwenye vinyesi vya wanyama na binadamu.

Kwa kawaida hawa bacteria wanaosababisha Tetenasi wanaishi katika utumbo mdogo wa binadamu au wanyama na wanatoka ndani ya mwili wa binadamu au mnyama aliye athirika pamoja na kinyesi kisha wanatengeneza vijimbegu (spores) ambavyo vinaweza kustahimili mazingira ya nje.

Ugonjwa wa tetenasi unaweza kumpata mtu pale ambapo huyu bacteria (Clostridium tetani) ameingika katika mwili wa binadamu kupitia kwenye kidonda   kilichopo katika sehemu  yeyote ya mwili wake.

Hizi ni aina za vidonda ambavyo bacteria wa tetenasi anaweza kuingia:-

1.     Kidonda ambacho  hakipo katika hali ya usafi.

2.     Kidonda kilicho chimbika sana.

3.     Kidonda kilichotokana na moto (kuungua) chenye mzunguko wa damu chache.

4.     Kidonda kilichotokana na Upasuaji uliofanywa navifaa ambanyo siyo salama (havikuoshwa vizuri na kutunzwa mbali na mazingira ambayo bacteria wanaweza kukaa na kuzaliana)

5.     Kidonda kilichotokana na mtu kujikata na kitu chenye ncha kali kama vile Bati, kujichoma na Msumali au kuumia kutokana na ajari ya Gari, Pikipki n.k.

6.     Kwa watoto wachanga katika kitovu kilichokatwa ambacho bado hakijapona na pia vifaa ambavyo siyo salama vilivyotumika kukata kitovu.

7.     Kwa mwanamke aliyetoa mimba au kujifungua kwa kutumia vifaa ambavyo sio salama

8.     Kidonda kinachotoa usaa au majimaji.

DALILI ZA UGONJWA WA TETENASI 

Zifuatazo ni dalili ambazo zitamtokea mtu ambae tayari ameisha athirika na ugonjwa wa Tetenasi:-

1.     Misuli ya taya kukakamaa na kupelekea mtu kushindwa kufumbua mdomo.

2.     Kisha misuli ya mwili mzima kukakamaa.

3.     Maumivu mwili mzima.

4.     Kumeza chakula n.k kwa shida au kushindwa kumeza kabisa.

5.     Kupumua kwa shida.

6.     Kwa watoto wachanga dalili ya kwanza ni mabadiliko ya ghafla ya hali ya mtoto aliyekua anaendelea vizuri, kisha ikifuatiwa na dalili hizo hapo juu.

JINSI YA KUJIKINGA NA UGONJWA WA TETENASI

Yafuatayo ni mambo ambayo ukiyazingatia utaweza kuepuka kukubwa na       ugonjwa wa Tetenasi wewe, familia yako, na jamii kwa ujumla:-

1.     Kufanya upasuaji mzuri wa kidonda ili kuondoa uchafu ndani ya kidonda.(hii inafanywa na mtaalamu wa Afya)

2.     Kupata chanjo ya Tetenasi ili kuzuia ugonjwa tetenasi isiweze kutokea.(Hii ni muhumu sana)

3.     Kwa akina Mama wajawazito kuhakikisha anajifungua katika Hospitali au Kituo cha afya chini ya uangalizi wa wataalamu wa Afya.

4.     Kwa Wanawake wanao toa mimba kuhakikisha anatoa mimba yake Hospitali au kituo cha Afya chini ya uangalizi wa wataalamu wa Afya.

5.     Kuvaa vifaa vinavyoweza kukukinga kuumia uwapo katika kazi yeyote inayoweza kusababisha mtu kuumia kwa namna yeyote ile.

6.     Kuhakikisha umevaa viatu unapokua unatembea, au kusimama juu ya ardhi. (usikanyage ardhi bila viatu miguuni)

7.     Kama una kidonda sehemu yeyote ya kuhakikisha kinakuwa katika hali ya usafi na ukavu mda wote.

N.B:- Ugonjwa wa tetenasi ni hatari sana Duniani kwani ni ugonjwa ambao unaweza kusababisha kifo kwa mgonjwa ndani ya mda mfupi na pia hakuna kipimo maalumu cha kupimia ugonjwa huu hivyo ukiona dalili ni vizuri ukiwahi mapema Hospitali uonane na mtaalamu uweze kupata tiba mapema uweze kuiokoa Afya yako.